Mensen vragen hulp omdat ze een probleem hebben, of vragen en geenantwoord er op vinden, of tegen ‘iets’ aanlopen waar ze geen raad mee weten.
Goede raad is duur, zegt de een volkswijsheid. En ook therapeutenhebben geen pasklare oplossingen of antwoorden. In het gesprek met de mensendie hulp vragen – in vakjargon spreekt men over ‘cliënten’ (daarover latermeer) – wordt er wederzijds heel wat uitgewisseld. Het is een vreemdebedoening; de mensen hebben vragen en de therapeut stelt ook vragen, een hele boelvragen. Soms ontlokt dit wel eens de bedenking van de cliënt dat een vraagwordt beantwoord met een vraag van de therapeut.
Dit heen en weer gesprek – postmoderne therapeuten spreken over‘dialoog’ – heeft meerdere doelen en betekenissen. Op deze wijze trachten zowelde cliënt, als de therapeut de hulpvraag, de kijk erop, de gedachten engevoelens hierover, de omstandigheden en de context - kortom informatie- tebegrijpen en te ordenen.
De therapeut engageert zich met de cliënt in een gezamenlijkeactiviteit die voortgang vindt in tijd en ruimte en waarbij samen ietsontwikkeld wordt. We noemen dit een proces. En dit is voor systeemtherapeuteneen tweeledig en meerzijdig proces. Beiden betrokkenen, therapeut en cliënt,geven en bouwen samen aan een gezamenlijk doel.
In dit proces kunnen we enkel aan de slag met de informatie van demensen. Door deze te ordenen en op een andere manier aan de mensen terug tegeven, kunnen andere betekenissen en dus ook nieuwe mogelijkheden voor demensen ontstaan. Het verhaal waarmee mensen in therapie komen wordt samen methun opnieuw, en anders verteld; een nieuw verhaal.
Even terug naar die andere betekenissen en nieuwe mogelijkheden.Een tiener die gefaald heeft op een toets in school en daardoor denkt dat hijniets kan of betekent, heeft slechts één betekenis kunnen geven aan dezegebeurtenis en zijn rol of persoon hierbij. Omwille van deze enge, starre,enkelvoudige betekenis, ‘ik kan niets’, denkt hij mogelijk dat hij er niet toedoet, dat hij beter niet zou geboren zijn of bestaan, dat het leven zinloos is… .; waardoor hij ook weinig oplossingen heeft voor zijn probleem (‘ik zoubeter van de aardbol verdwijnen, weglopen, zelfmoord plegen… ).
Wanneer hij leert dat falen bij inspanningen en het leven hoort,dat er altijd nieuwe kansen komen, dat hij van belang is voor zijn ouders,lieveling van zijn zus, geliefd is bij kameraden, wel goed kan voetballen, ookgoede andere schoolresultaten al heeft kunnen voorleggen, een kampioen is opandere vlakken, een steun voor zijn opa, … dan krijgt zijn leven een heelandere kleur en heeft hij een scala aan mogelijkheden om zijn probleem hethoofd te bieden.
In ons vak als therapeut hebben we kennis (theorie) overpsychische en emotionele problemen - verklaringsmodellen en/of epistemologie -die ons helpen om de dingen waarmee we geconfronteerd worden, als professioneelte begrijpen. Daarbij hebben we ons geschoold in een behandelingsmethode. Alssysteemtherapeut geloven we dat psychische problemen niet enkel vanuit een intrapsychischmodel te verklaren zijn. Ze manifesteren zich steeds in een intermenselijkecontext en hebben hierin een relationele en ook ecologische betekenis. Hetsystemisch paradigma stoelt o.m. op de aanname dat gedrag, en dus ookproblemen, slechts betekenis hebben, er zelfs pas kunnen zijn, in de verleden,huidige en toekomstige relaties tussen de betrokken mensen en een wederzijds,circulaire kracht hebben. De systemische niveaus waarbinnen de circulaireloops, informatie uitwisseling, plaats vinden, omvatten van celniveau, lichaam,individu, gezin, familie tot samenleving. De systeemtherapeut stelt zich tottaak om bij problemen de mensen te helpen deze meerlagige en meervoudigebetekenissen te zien, kennen en herkennen, zodat ze zelf in staat zijn om zelfoplossingen te vinden.
